پشت‌پرده «ایران آماده مذاکره است، از جمله با آمریکا»/ باید قبل از ترامپ پیش‌دستی کنیم!
دیپلمات بازنشسته در خصوص مقاله ظریف گفت: به نظر من دلیل اقدام دکتر ظریف به انتشار این مقاله ریشه در نگرانی ایشان نسبت به شرایط موجود و موقعیت بسیار استثنایی دارد.
«ایران آماده مذاکره است، از جمله با آمریکا». این جمله بخشی از عنوان مقاله‌ای است که محمد جواد ظریف در روز دوشنبه در نشریه آمریکایی «فارین افرز» منتشر کرد؛ نشریه‌ای که یکی از مهم‌ترین رسانه‌های نخبگان روابط بین‌الملل در آمریکاست.
معاون راهبردی رئیس جمهور با بیان این که انتخاب ترامپ وضعیت جدیدی را در برابر جهان ایجاد کرده است گفت: این انتخاب هم فرصت‌ها و هم چالش هایی برای کشور به همراه دارد، اما موضوع مهم‌تر این است که بدانیم ایران به کنشگری مهم در سطح جهان تبدیل شده است، ما موضوع کنش نیستیم بلکه می‌توانیم تاثیرگذار باشیم.
کوروش احمدی، دیپلمات بازنشسته در خصوص این مقاله ظریف به «انتخاب» گفت: به نظر من دلیل اقدام دکتر ظریف به انتشار این مقاله ریشه در نگرانی ایشان نسبت به شرایط موجود و موقعیت بسیار استثنایی دارد که در آن قرار داریم. از یک سو تحولاتی که طی چند ماه گذشته در منطقه رخ داده، موجب تحولی اساسی و راهبردی در شرایط منطقه شده است. نه محور مقاومت امروز محور مقاومت سابق است، نه راه کمک رسانی ایران به این محور مقاومت مانند گذشته باز است. بعلاوه، شرایط سوریه که کشور متحد ایران در منطقه محسوب می شود، نیز دستخوش تحول شده است. گروه های تکفیری و افراطی و تروریستی که به شکلی غیرمنتظره در فردای آتش بس بین لبنان و اسرائیل سر بلند کردند، می توانند مشکلات بزرگی را برای دولت سوریه و دوستان این دولت در شرایط جدید ایجاد کنند. ضمن اینکه دوستان این دولت در شرایط کنونی هر یک خود با مشکلاتی در داخل و خارج مواجه هستند که می تواند مانع کمک رسانی آنها به دمشق در حد کافی و در مقیاس سالهای جنگ داخلی قبلی در سوریه شود. از سوی دیگر، همزمان با این تحولاتی تاریخی در منطقه، در آمریکا دولتی جدید و متفاوت در حال آماده شدن برای استقرار در کاخ سفید است و کسی در راس این دولت خواهد بود که به جرات می توان او را استثنایی ترین رئیس جمهور تمام تاریخ آمریکا بشمار آورد. تهدید ترامپ به اتخاذ سیاستی مشابه سیاست قبل در قبال ایران در دولت دومش در شرایطی است که آسیب پذیری های ایران از جهات اقتصادی و اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی در مقایسه دوره اول ترامپ بیشتر شده است.
او درباره اینکه این مقاله را خطاب به چه کسانی نوشته شده اظهار کرد: مخاطب این مقاله را در اصل می توان تیم دولت جدید آمریکا دانست. می دانیم که با توجه به استثنایی بودن ترامپ و دولت قبلی و آتی او، بسیاری از کشورها از فردای قطعی شدن پیروزی ترامپ تلاش خود را برای تاثیر گذاشتن بر محاسبات او شروع کردند. تلاش مقامات خارجی برای تماس مستقیم تلفنی با او و لابی فشرده با اطرافیان او کاملا مشهود است. دلیل این رویکرد شاید این باشد که یکی از لفاظی های ترامپ همیشه این بوده که در روز اول یا روزهای اول استقرار در کاخ سفید فلان و بهمان اقدام را انجام خواهد داد. بسیاری از کشورها نگران آن هستند که ترامپ در روزهای اول دست به اقدامی بزند که تغییر یا خنثی کردن آن در ادامه بسیار مشکل باشد. با چنین پیش فرضی، باور من طی چند هفته گذشته همیشه بوده که مقامات ما نباید منتظر بمانند تا ترامپ تصمیماتش را در مورد ایران اتخاذ و اعلام کند و بعد ببینند چه می توانند بکنند. لذا، منطقی است که اقداماتی برای تاثیر گذاری بر محاسبات و روند تصمیم گیری در تیم دولت جدید ترامپ صورت گیرد و اگر احیانا اینبار بر عکس دولت اول ترامپ نظر به مذاکره است، این از قبل روشن شود تا دولت جدید ترامپ با فرض اینکه سیاست ایران مشابه گذشته است، دست به اقدامی نزند. اظهارات آقای علی لاریجانی در مصاحبه با سایت رهبری و سیاست درست نمایندگی ایران در نیویورک در خودداری از واکنش منفی به خبر ملاقات با ایلان ماسک و اکنون مقاله دکتر ظریف را می توان در پرتو این تحلیل دید.
این دیپلمات بازنشسته در پاسخ به این سوال که ایا ایده کلی دکتر ظریف در این مقاله شامل انعطاف پذیر بودن سیاست خارجی ایران، تاکید بر اولویت دادن به گفت‌وگو‌های سازنده و فاصله گرفتن از الگو‌های قدیمی را درست می دانید افزود: به باور من این مقولات همه در گذشته درست بوده و در آینده نیز درست خواهند بود. اما با فرض اختلافات اساسی در داخل کشور در مورد این مقولات، حداقل در زمان حاضر و با توجه به شرایطی که در آن قرار داریم از جمله سخنان اخیر دکتر پزشکیان راجع به شرایط خزانه و بودجه، چاره ای جز اولویت دادن به آنها و عمل بر مبنای آنها نداریم. در حوزه افزایش تحریم ها علیه ایران، ترامپ اهرم هایی برای تحت فشار گذاشتن چین و روسیه برای خودداری از کار با ایران دارد که نباید نادیده بگیریم. یعنی نباید کنار بایستیم و اجازه دهیم که به کارتی در بازیهای این سه قدرت تبدیل شویم. حساب اروپا نیز روشن است. این خطر وجود دارد که ایران یکی از معدود وجوه اشتراک بین اروپا و ترامپ باشد و اروپا بکوشد از طریق همراهی با ترامپ زهر اقدامات او در دیگر امور را بگیرد.متاسفانه کسانی که در داخل با چنین ابتکارهایی مخالفت می کنند، کاری جز منفی بافی نمی کنند و هیچگاه به صورت اثباتی و مشخص نمی گویند که رویکرد جایگزین آنها در برابر رویکرد ظریف در این مقاله چیست.