ترامپ – نتانیاهو؛ رئیس‌جمهور دیوانه به رفیق اسرائیلی خود پشت می‌کند؟
«ترامپ، که می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد، به هیچ وجه عاملی در خدمت اهداف نتانیاهو نیست.»!
یوسی ملمن در هاآرتص نوشت: واکنش اسرائیل به انتخاب دونالد ترامپ برای دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش تنها یکی دیگر از نشانه‌های شکاف و دو دستگی در جامعه اسرائیل است. گروه‌های لیبرال و طرفدار ایده «هر کسی به جز نتانیاهو» به شدت در حالت یأس و افسردگی به سر می برد، به‌ویژه به دلیل «مشکل دوگانه» شکست کامالا هریس و اخراج وزیر دفاع یوآو گالانت که حکمرانی استبدادی بنیامین نتانیاهو را بیش از پیش تقویت کرده است.
به نقل از انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: هواداران نتانیاهو، و البته نه فقط آنها اکنون موفقیت ترامپ را جشن می‌گیرند گویی که این پیروزی از آن خودشان است. هر چه باشد ۶۵ درصد از مردم اسرائیل خواستار پیروزی ترامپ بودند. نتانیاهو برای اینکه یکی از نخستین رهبران جهانی باشد که به سرعت ترامپ را برای دستاورد چشمگیرش تبریک گفت، دلایل خود را دارد.
پس از آنکه ترامپ از او به‌خاطر تبریک به جو بایدن برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ ریاست‌جمهوری عصبانی شد نتانیاهو درسی از ترامپ آموخته است، هرچند که نتانیاهو با اکراه و یک هفته تأخیر این کار را انجام داده بود.
اما شاید شادی پیروان نتانیاهو زودهنگام باشد. روابط میان ترامپ و نتانیاهو پیچیده و دارای تاریخچه‌ای طولانی و پرچالش است. آنها در مسائل زیادی با هم اختلاف نظر دارند. بارها و بارها، ترامپ موضع خود را تکرار کرده است که جنگ باید به پایان برسد، و وعده داده که اگر دوباره رئیس‌جمهور شود، این کار را انجام خواهد داد. در سخنرانی پیروزی خود در شب سه‌شنبه، او به صراحت گفت که قصد دارد به تمام جنگ‌ها پایان دهد. چنین بیاناتی برای نتانیاهو که هدفش ادامه جنگ‌ها در غزه و لبنان است – حتی اگر دیگر نیازی به آنها نباشد و این جنگ‌ها به سبک جنگ‌های فرسایشی با شدت کم در حال انجام باشند – خوشایند نیست.
ریچارد گرنل، مشاور کمپین ترامپ و سفیر پیشین ایالات متحده در آلمان (و برای مدت کوتاهی مدیر موقت سازمان اطلاعات ملی ایالات متحده)، به عنوان حامی توافقی که به پایان جنگ در اوکراین منجر شود شناخته می‌شود. چند هفته پیش، گرنل که یکی از نامزدهای اصلی برای مشاور امنیت ملی ترامپ بود، ترامپ را در دیدار با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین همراهی کرد. در این دیدار، ترامپ و گرنل پیشنهادی مطرح کردند – که به شدت موجب ناخشنودی زلنسکی شد – و آن این بود که یک منطقه خودمختار در نواحی اشغال‌شده توسط روسیه ایجاد کنند و با این کار، به جنگ پایان دهند.
ترامپ، به عنوان یک بازرگان – حتی اگر بازرگانی ناموفق باشد – طرفدار این جمله است که «هیچ نهار رایگانی وجود ندارد» – و باید برای خدماتی که دریافت می کنید هزینه پرداخت کرد. مشاوران اقتصادی ترامپ نیز همین طرز فکر را دارند، همانطور که اسکات بستنت، یکی از نامزدهای وزارت خزانه‌داری نیز همین عقیده را دارد.
در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ که در آستانه برخورد مستقیم با ناتو قرار داشت، گفت کشورهای عضو ناتو باید بودجه‌های دفاعی خود را افزایش دهند تا ایالات متحده بتواند بار مالی حضور خود در این ائتلاف را کاهش دهد. در کمپین انتخاباتی‌اش، ترامپ همچنین علیه کمک‌های کلان دولت بایدن به اوکراین و ده‌ها میلیارد دلار هزینه شده برای تأمین سلاح‌های آن کشور، موضع گرفت.
چه کسی می‌تواند به نتانیاهو تضمین دهد که ترامپ خواستار کاهش کمک‌های خارجی به اسرائیل، که اکنون رقم آن سالانه به ۳.۸ میلیارد دلار می رسد، و حدود ۵۰۰ میلیون دلار دیگر که کنگره برای دفاع هوایی اسرائیل اختصاص داده است نخواهد شد؟. مذاکرات در مورد تمدید توافق فعلی کمک‌های خارجی که در سال ۲۰۲۵ پس از ۱۰ سال به پایان می‌رسد، به محض اینکه ترامپ وارد کاخ سفید شود و کابینه خود را تشکیل دهد، آغاز خواهد شد.
همچنین باید به یاد داشت که اکثریت جمهوری‌خواه در کنگره از تعلل در اختصاص کمک اضطراری ویژه‌ای که به ارزش حدود ۱۴ میلیارد دلار توسط دولت بایدن به اسرائیل اختصاص داده شد، دریغ نکردند و آن را به‌خاطر مخالفت جمهوری‌خواهان با افزایش کمک‌ها و تأمین تسلیحات مورد نیاز اوکراین به گروگان گرفتند. اسرائیل از این کمک‌ها و از جمله ۵ میلیارد دلار دیگر که برای دفاع از اسرائیل و سایر کشورها در برابر راکت‌ها و پهپادهایی که توسط ایران و گروه های نیابتی آن شلیک می‌شود، و همچنین برای دفاع از مسیرهای کشتیرانی در اقیانوس هند و دریای سرخ در برابر حملات حوثی‌ها در یمن اختصاص یافت به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بهره برد.
در مجموع، ایالات متحده در سال گذشته ۲۲ میلیارد دلار برای دفاع از اسرائیل اختصاص داده است. این مبلغ کمی نیست، شاید حتی زیاد هم باشد – حتی برای دولت ترامپ جدید که مشاوران و وزرای کابینه هنوز انتخاب نشده‌اش، قطعاً حامیان اسرائیل خواهند بود.
نباید فراموش کرد که ترامپ، مشاورانش و بسیاری از اعضای حزب جمهوری‌خواه به سیاست انزواگرایی تمایل دارند، که به معنای محدود کردن دخالت ایالات متحده در سراسر جهان است. آنها مخالف این هستند که ایالات متحده «پلیس جهان» باشد و از کاهش کمک‌های خارجی حمایت می‌کنند. ترامپ بارها گفته است که ایالات متحده باید نیروهای خود را از خاورمیانه که منطقه‌ای پر از تپه‌های شنی است، خارج کند و تصمیم گرفته است که دیگر نیازی به نفت اعراب ندارد.
در موضوع فلسطینی‌ها نیز، نتانیاهو و به‌ویژه وزیرانش از جناح راست افراطی، که آرزو دارند بخش شمالی غزه را ضمیمه کرده و در آنجا شهرک بسازند و همچنین شهرک‌های موجود در کرانه باختری را گسترش دهند، ممکن است به زودی متوجه شوند که ترامپ شریک مناسبی برای برنامه‌های متوهمانه آنها نیست. ترامپ از طریق دامادش جیرد کوشنر، زمانی که نتانیاهو خواستار الحاق دره اردن بود، او را بایکوت کرد و مجبورش نمود تا «معامله قرن» را بپذیرد که حق فلسطینی‌ها برای داشتن یک دولت مستقل بر ۷۰ درصد از کرانه باختری را به رسمیت می‌شناخت.
برخی از اسرائیلی‌ها که به گروه «هر کسی به جز نتانیاهو» تعلق دارند، هنوز امید به روزهای پایانی دولت در حال خروج بایدن بسته اند، و امیدوارند که بایدن به طور تهاجمی اقداماتی برای دستیابی به آتش‌بس و توافقی که منجر به آزادی گروگان‌ها شود، انجام دهد. برخی حتی به تعلیق ارائه تسلیحات به اسرائیل فکر می‌کنند، اما این‌ها چیزی جز توهم نیستند.
بایدن، با تمام انزجار شخصی از نتانیاهو، خود را یک صهیونیست آمریکایی می‌داند و قادر به انجام چنین اقدامات رادیکالی نیست. حد اکثر، همانطور که از منابع دولت بایدن شنیدم، ممکن است تحریم‌های گسترده‌ای علیه چهره‌های افراطی، از جمله وزیر دارایی بزلل اسموتریچ و وزیر امنیت ملی ایتمار بن‌گویر در نظر گرفته شود.
عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند شکاف بین ترامپ و نتانیاهو و اسرائیل ایجاد کنند. ترامپ از یهودیان عصبانی است چون این‌بار هم اکثریت زیادی از آنها –یعنی ۷۹ درصد – به دموکرات‌ها رأی دادند. در طول کارزار انتخاباتی، او کلماتی به زبان آورد که نمایانگر نگاه ضد یهودی عمیق وی آن هم از نوعی بود که به دوران تاریک تاریخ تعلق دارد. ترامپ گفت اگر وی انتخاب نشود، تقصیر یهودیان است.
در عین حال، ترامپ دامادی لبنانی-آمریکایی دارد و او تلاش ویژه‌ای برای فعالیت های انتخاباتی در جوامع مسلمان، مانند میشیگان، انجام داد و سعی کرد آنها را متقاعد کند که اگر ترامپ انتخاب شود، جنگ غزه را پایان خواهد داد. برخی از یهودیان ثروتمندی که صدها میلیون دلار به کمپین او کمک کرده‌اند، از نتانیاهو بیزارند. یکی از مهم‌ترین آنها، میریم ادلسون است که کینه شخصی از نتانیاهو دارد.
نتیجه‌گیری از تمام این مسائل این است که ترامپ، که می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد، به هیچ وجه عاملی در خدمت اهداف نتانیاهو نیست.