نقشه اوپکی‌ها درست بود

سه سال پیش زمانی که قیمت هر بشکه نفت خام برنت در بازار اروپا از بیش از ۱۰۰ دلار برای هر بشکه در سپتامبر ۲۰۱۴ به کمتر از ۴۹ دلار در آگوست سال ۲۰۱۵ افت کرد،خیلی از کشورهای تولیدکننده نفت نگران شدند.ادامه این وضعیت برای آنها امکان پذیر نبود.برخی ها مثل ونزوئلا اداره کشورشان با نفت است و برخی ها که درآمدهای کمتری از نفت را در بودجه عمومی خود دارند،غافلگیر شدند.
وضعیت که تداوم یافت،فشار کسری های بودجه بر کشورهای نفت خیز افزایش یافت.با پیشنهاد قطر و پیگیری شدید وزیر نفت ونزوئلا،اولین مذاکره برای یافتن راهکاری جهت جلوگیری از کاهش بیشتر بهای نفت،در قطر  انجام شد که به مذاکرات چهارجانبه معروف شد.
این مذاکره با حمایت ایران،عربستان و روسیه در نشست های بعدی جدی تر شد تا سرانجام در نوامبر ۲۰۱۶ که اعضای اوپک و غیر اوپک گردهم آمدند، توافق شد تا تولید نفت روزانه این سازمان را با ۱.۲  میلیون بشکه کاهش در روز به ۳۲  میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه برسد.
هدف از این کاهش تنظیم عرضه و تقاضا برای افزایش قیمت ها بود،تا بتوانند قیمت نفت که به زیر ۴۰  دلار کاهش پیدا کرده بود را از سقوط بیشتر نجات دهند..

نفت ۶۰ دلاری
نتیجه این توافق در کمتر از یک سال در بازار جهانی به وضوح دیده شد؛ قیمت جهانی نفت در معاملات روز جمعه ۶ آبان سال جاری از ۶۰ دلار عبور کرد و به بالاترین رقم از تیر سال قبل رسید.
به طوری که وضعیت بازارهای فیزیکی نفت نیز رو به رشد شد و انتظار می رود عربستان در ماه سپتامبر قیمت نفت خام خود برای مشتریان آسیایی اش را به ارقامی برساند که آخرین بار در سال های ۲۰۱۳  یا ۲۰۱۴  گزارش شده بود. کارشناسان می‌گویند، میزان تبعیت اوپک از توافق کاهش تولید به میزان قابل توجهی افزایش یافته و روسیه نیز تمایل به تداوم توافق دارد، قیمت نفت برنت امروز به نزدیکی بالاترین رقم ۲ سال گذشته رسید.
با توجه به نتیجه ای که توافق اعضای اوپک در کمتر از یک سال در بازار نشان داد، گمانه زنی ها در بازار برای تمدید این توافق شروع شد.اوپک به همراه روسیه و سایر تولیدکنندگان از اول ژانویه سال ۲۰۱۷ میزان عرضه را حدود ۱.۸ میلیون بشکه در روز کاهش داده‌اند. توافق برای کاهش تولید قرار است تا مارس سال ۲۰۱۸ اجرا شود اما تولیدکنندگان درنظر دارند مدت آن را تمدید کنند. اوپک قرار است ۳۰ نوامبر در مقر خود در وین نشست رسمی برگزار کند.
بازار نگران است که پس از پایان مدت اجرای توافق کاهش تولید و بازگشت تولیدکنندگان به ظرفیت کامل تولید، بازار از عرضه لبریز شده و قیمت‌ها سقوط کند. اما خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان هفته گذشته دورنمای تمدید مدت کاهش تولید را مطرح کرد زیرا این صادرکننده مصمم است که از طریق این توافق، سطح ذخایر را کاهش بیشتری دهد.
شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی و چندملیتی  سیتی گروپ اخیرا پیش بینی کرده که اوپک این توافق را تا سه ماهه دوم سال ۲۰۱۸ ادامه داده یا آنکه تصمیم گیری تا ژانویه و فوریه به تعویق خواهد افتاد.
البته الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه گفته بود که جلسه ماه نوامبر الزاما قرار نیست به تصمیم برسد زیرا چشم انداز بازار مشخص نیست.
اما این در حالی است که کاهش تولید اوپک و متحدانش توانسته مازاد عرضه را که از سال ۲۰۱۴ به این طرف سبب افت قیمت ها شده بود مهار کند، ۳ تولیدکننده بزرگ اوپک با بحران هایی مواجه اند.
اولین چالش به اختلافات داخلی در عراق بر سر جدایی کردستان از دولت مرکزی مربوط می شود که موجب کاهش صادرات نفت این کشور شده است. موضوع بعدی به افزایش تنش ها بین ایران و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا بر می گردد که تجارت انرژی این کشور را تهدید می کند.
در عین حال،بزرگترین نگرانی از دو شوک عمده ای ناشی می شود که به بزرگترین صادر کننده نفت جهان یعنی عربستان مربوط است. عربستان در داخل با تصفیه حساب های سیاسی مواجه است و در بیرون در حال تشدید تنش ها با رقیب منطقه ای خود ایران است. هرچند تحلیلگران انتظار ندارند این تحولات اختلالی آنی در عرضه نفت عربستان به وجود بیاورد، اما این تحولات به حدی مهم بوده که موجب شده قیمت نفت به بالاترین رقم در طی بیش از دو سال گذشته برسد.

نقش پررنگ عربستان در بازار نفت
پائولو اسکارونی، نایب رییس شرکت "ان‌ام‌راتس چایلد اند سانز" در این باره به بلومبرگ گفته است:« از هر ۹ بشکه نفتی که در جهان تولید می‌شود، یکی متعلق به عربستان سعودی است بنابراین هر اتفاقی در این کشور روی دهد، واقعا یک انقلاب یا آشفتگی برای دنیای نفت است.»
نفت برنت اوایل هفته گذشته پس از اینکه شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان یک کارزار ضدفساد را با دستگیری شماری از شاهزاده‌ها و مقامات عالیرتبه آغاز کرد و سیاست داخلی ثابت این کشور را تغییر داد، به بالای ۶۴ دلار در هر بشکه صعود کرد.
به گفته جف کوری، مدیر تحقیقات کالا در گلدمن ساکس، از نقطه نظر بازار نفت، ریسکی که چنین تغییری ایجاد می‌کند، بی‌ثباتی سیاسی میان مدت در عربستان است که تولید نفت را تهدید می‌کند.
این اقدام حتی کسانی که نسبت به رشد قیمت‌ها بدبین بودند را ساکت کرده است. کومرس بانک آشفتگی سیاسی عربستان را بزرگترین ریسک برای پیش‌بینی‌های قیمتی که انجام داده، خوانده و شرکت جولیوس بائر قیمت های مورد پیش بینی برای نفت را افزایش داده است.
بحران داخلی با افزایش تنش های منطقه‌ای پس از حمله موشکی اخیر نیروهای یمنی به فرودگاه بین‌المللی ریاض پیچیده شد.
از سوی دیگر، وابستگی آمریکا به واردات نفت بعد از انقلاب شیل به‌شدت رو به کاهش گذاشته است. حتی اگر در صورت رویارویی نظامی ایران و عربستان، مناطق ساحلی آمریکا با قیمت‌های بالای نفت مواجه شوند، رشد سریع اقتصادی به مناطق لوئیزیانا، تگزاس و داکوتای شالی و آلبرتای کانادا باز خواهد گشت. کاهش ۲۰درصدی عرضه نفت جهان می‌تواند قیمت نفت را به محدوده ۲۰۰ دلار در هر بشکه برساند. در آن صورت صنعت نفت شیل آمریکا شاهد روزهای درخشانی خواهد بود.

خوشبینی به بازار نفت
شاید هیچ کس نتواند به درستی پیش‌بینی کند که بازار نفت در مارس ۲۰۱۸ چه وضعیتی خواهد داشت، اما رشد اخیر قیمت نفت، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران را نسبت به چند ماه قبل خوشبین‌تر ساخته است.
مدیران سرمایه تا پایان اکتبر رکورد بالایی قراردادهای خرید در معاملات نفت و محصولات پالایش شده داشتند و قراردادهای خرید حدود ۷۲۰ میلیون بشکه از اواخر ژوئن افزایش یافت و به ۱.۰۲۲ میلیارد بشکه رسید که نزدیک به رکورد ۱.۰۲۵ میلیارد بشکه در فوریه است.
این حجم عظیم از قراردادهای خرید نشان می دهد که مدیران سرمایه و صندوق‌های پوشش ریسک انتظار دارند روند افزایش قیمت‌های نفت ادامه پیدا کند اما این حجم قرارداد خرید، ریسک تصحیح قیمت در صورت تصمیم سرمایه‌گذاری برای سودگیری را به وجود می‌آورد.