آیت‌الله ایازی: نگذاریم حجاب تبدیل به یک جریان سیاسی و لجبازی شود
آیت الله سید محمدعلی ایازی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم به خبرنگار جماران گفت: دین یک امر زیبا و خواستنی هست به شرطی که از روشهای منطقی استفاده بشود. وانگهی با این روش‌ها و شیوه‌هایی که بخواهیم از طریق جریمه کردن این کار را انجام دهیم، قطعا به رواج بی حجابی منتهی خواهد شد و من فکر می‌کنم جریانی هست که آن جریان می‌خواهد که جریان دین گریزی را در جامعه تشدید کند.
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم گفت: نگذاریم که حجاب از یک مسأله دینی تبدیل به یک جریان سیاسی و لج و لجبازی شود. رفتارهایی که در گذشته انجام شده، هیچ کمکی به مسأله حجاب نکرده و موجب اقناع کردن مخاطبین نشده و امروز ما شاهد این هستیم که حجاب امروز برای عده‌ای مسأله مخالفت و مبارزه با حکومت شده و این چیزی نیست غیر از اینکه بعضی با رفتارهای غلط و غیرمنظقی خودشان خواسته‌اند که از این روش استفاده کنند.
مشروح گفت و گو با آیت الله سید محمدعلی ایازی در پی می آید:
این روزها دیدگاههای مختلفی در خصوص مسأله حجاب بیان می شود. به نظر شما چگونه باید با این نظرات مختلف برخورد کرد؟ آیا روش‌هایی نظیر انگ‌زدن و صدور حکم ارتداد کارگشاست؟
اولا، اگر به دستورات دینی مراجعه کنیم قرآن کریم در سوره زمر می‌فرماید: «فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»(بشارت باد به کسانی که به سخن گوش فرامی‌دهند و بهترین آن را پیروی می‌کنند)؛ ما باید زمینه‌های گفت و گو به تعداد نظرات مختلف را فراهم کنیم. آزادی اندیشه و آزادی عقیده این است که دیدگاه‌ها و نظرات مختلف به خصوص در مسائل فقهی باید همیشه فراهم شود. مقام رهبری هم تعبیرشان این بود که ما باید فرصت نظریه پردازی را با دیدگاههای مختلف در جامعه بدهیم و کسی هم حق تکفیر کردن را ندارد.
این کلیت مطلب است؛ یعنی در حوزه عقاید ما قرآن را شاهد هستیم که نظرات کفار و مشرکین را مطرح می‌کند. نظرات مومنینی که راههای متفاوت دارند. یک جامعه سالم و یک جامعه متعادل جامعه‌ای هست که زمینه‌های گفتگو و نظرات را فراهم می‌آورد. حتی راجع به اهل کتاب هم این بحث را می‌کند که با آنان مجادله نکنید، مگر به روش احسن. در حوزه‌های مختلفی باز هم این مسئله مطرح هست که اگر کسی دیدگاهی دارد باید این دیدگاه‌ها مطرح شوند.
اما مسائلی که مربوط به مسائل اجتماعی هست به طریق اولی مورد بحث و گفت و گو قرار گیرد. در این باره در جامعه ما دو دیدگاه وجود دارد؛ یک دیدگاه که می‌خواهند این مباحث چالش برانگیز بررسی و مورد توافق قرار گیرد و حل شود؛ آن هم از سوی کسانی که اهل نظر و صاحب تجربه هستند. اما کسانی هستند که می‌خواهند از حل منطقی آن فرار کنند و با روشهای غلطی مانند هیاهو و تکفیر، مخالفین را از صحنه خارج کنند؛ چون منطق و استدلالی ندارند.
مثلا در باب حجاب در میان فقهای ما مسأله حجاب علی‌رغم آنچه که امروز دستگاه‌ها و روحانیون رسمی مطرح می‌کنند، مسأله عفت عمومی چندان مطرح نیست. مسأله فلسفه حجاب در قرآن در سوره احزاب، کرامت زن و پیشگیری از آزار زنان عنوان شده و طبعا کسانی که امروز به هر شیوه ای زنان را اذیت و آزار می کنند، چه گشت ارشاد باشد و یا اقدامات افراد لابالی، جزو این دسته کار ها قرار می گیرند. به همین دلیل اکثر افراد با منطق الزام حجاب را نقد می‌کنند و می‌گویند این روش نه تنها اثر ندارد بلکه اثرات منفی هم بر جای می‌گذارند.
نگذاریم که حجاب از یک مسأله دینی تبدیل به یک جریان سیاسی و لج و لجبازی شود. رفتارهایی که در گذشته انجام شده، هیچ کمکی به مسأله حجاب نکرده و موجب اقناع کردن مخاطبین نشده و امروز ما شاهد این هستیم که حجاب امروز برای عده‌ای مسأله مخالفت و مبارزه با حکومت شده و این چیزی نیست غیر از اینکه بعضی با رفتارهای غلط و غیرمنظقی خودشان خواسته‌اند که از این روش استفاده کنند.
درباره روشهای انگ‌زنی و حکم ارتداد صادر کردن برای افراد چه دیدگاهی دارید؟
در قرآن آمده است: وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَیٰ إِلَیْکُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا و به کسی که اسلام می‌کند؛ مگویید: «تو مؤمن نیستی». در روایات ما هم تکفیر کردن مذمت شده است. مثلا در روایتی از امام صادق در مذمت تکفیر دیگران چنین رسیده است: ملعونٌ ملعونٌ مَن رَمَی مؤمناً بکفر و مَن رمی مؤمنٍ بکفرٍ فهو کقتله (قمی، عباس، سفینه النجاه، ج ۴، ص ۲۳۲، ماده کفر و بحار الانوار، ج ۷۲، ص ۲۰۹)(از رحمت خدا به دور باد، بدور باد کسی که مؤمنی را بکفر نسبت می‌دهد و کسی که مؤمنی را به کفر نسبت می‌دهد مانند آن است که او را کشته است.)
در چندین روایت از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) هست که تکفیر کردن کار بسیار مذموم و مصداق آبرو بردن است. کسانی که می‌گویند ایمان داریم و این کار را می‌کنند، کار بسیار زشت می‌داند. انگ‌زدن برای آدم‌های عاجزی هست که منطق و استدلال ندارند. آن‌ها مجبورند برای اینکه از استدلال و منطق فرار کنند از همین روش‌ها استفاده کنند و می‌بینیم که نتیجه عکس می‌گیرند.
درباره لایحه حجاب و عفاف که جریمه‌های مفصل و متعددی که برای بی‌حجاب‌ها در نظر گرفته شده چیست؟
به نظر من این کار منجر به جذب و رعایت حجاب هم نخواهد شد. ما دلایل منطقی در آیات و روایات و کلمات فقها نداریم که اگر کسی حجاب نپوشید ما باید او را مجبور و ملزم و تعزیر بکنیم؛ تا چه برسد به اینکه بخواهیم جریمه کنیم. این روش‌ها هم به دین داری جامعه کمک نمی‌کند. دین یک امر زیبا و خواستنی هست به شرطی که از روشهای منطقی استفاده بشود. وانگهی با این روش‌ها و شیوه‌هایی که بخواهیم از طریق جریمه کردن این کار را انجام دهیم، قطعا به رواج بی حجابی منتهی خواهد شد و من فکر می‌کنم جریانی هست که آن جریان می‌خواهد که جریان دین گریزی را در جامعه تشدید کند. از طریق عوامل نادان خودش تحریک می‌کند که از این روش‌ها استفاده کنند و خوب این‌ها قطعا نتایج بسیار بدی برای جامعه ایجاد خواهند کرد.
جریمه کردن باید مبنای شرعی و حقوقی داشته باشد
جریمه کسبه و بازاریان به‌خاطر بی‌حجابان کار درستی است؟
جریمه کردن باید مبنای شرعی و حقوقی داشته باشد. در کدام فقه برای بی حجابی تعزیر تعیین شده است؟! بدون شک این کار غلطی هست چون یک مغازه دار جنسش را عرضه می‌کند. با این وضعیت اقتصادی و فشارهای مالی و اجاره‌های سنگین مغازه‌ها بخواهند کاری کنند که مشریان خود را برنجاند، موجب زدگی آنان هم خواهد شد و نتیجه این خواهد شد که جامعه دو قطبی بشود و رویارویی فراهم شود.
کسانی که به دنبال دو قطبی کردن جامعه هستند با معارف دینی آشنایی ندارند. قرآن درباره فرعون می‌گوید که کارشان این است که مردم را دسته بندی و می‌کنند و جامعه را شعبه به شعبه می‌کنند.
اخیرا بعضی از مسئولان و ائمه محترم کشور بر بازگشت گشت ارشاد تاکید داشتند. باتوجه به اتفاقات یک‌سال اخیر جامعه، ارزیابی شما از این مسئله چیست؟
من به ائمه جمعه کشور توصیه می کنم که خود را در دامن افراد تندرو قرار ندهند. از ائمه جمعه سوال می‌کنم در این بیست و سی‌سالی که گشت ارشاد راه افتاده است، ارزیابی بکنند و ببینند که آیا گشت ارشاد موفق بوده؟! آیا نتیجه مطلوبی داده است؟ اگر این شیوه موفق نبوده است به دنبال راههای دیگری برای مسائل دینی باشند.