شیائومی، وارث تاج و تخت هواوی؟

پیش از تحریم‌های ایالات متحده علیه هواوی، این کمپانی چینی می‌خواست پا را فراتر از هر زمان دیگر گذاشته و به مقابله مستقیم با سامسونگ بپردازد. چند سال قبل از تحریم‌ها، هواوی توانسته بود به جایگاهی برابر با اپل رسیده و در نهایت این کمپانی غول تکنولوژی را پشت سر نیز بگذارد و بدین ترتیب، تبدیل به دومین تولیدکننده بزرگ موبایل در سراسر جهان شود.

حدودا یک سال پیش از اعمال تحریم‌ها، هواوی حتی برای برهه‌ای کوتاه در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۰، سامسونگ را نیز پشت سر گذاشت و تبدیل به برند شماره یک دنیای موبایل شد. اما این موفقیت ناشی از ترکیبی از فاکتورهایی بود که پیشتر مشابه‌شان را ندیده بودیم. در آن زمان چین داشت از پاندمی کووید-۱۹ احیا می‌شد و در عین حال، اروپا و آمریکای شمالی که اصلی‌ترین سنگرهای سامسونگ به حساب می‌آیند تازه در ابتدای پاندمی بودند.

آمار و ارقام مربوط به سه‌ماهه سوم ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که گمانه‌زنی‌ها درست بوده و هواوی فقط به خاطر شرایط پیش آمده در جهان توانسته بود به جایگاه نخست دست پیدا کند. این برند چینی از آن زمان تا به امروز با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده و برخی از مهم‌ترین بازارهای خود را از دست داده. در واقع تحریم‌های آمریکا علیه هواوی در را به روی بسیاری از برندهای دیگر باز کرد تا از این موقعیت استفاده کنند و به نظر می‌رسد شیائومی یکی از برندهایی است که می‌خواهد وارد مسیری شود که هواوی در آن گام بر می‌داشت.

وارث تاج و تخت هواوی؟

شیائومی گزارش مالی خود برای سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۰ را طی هفته اخیر منتشر و اعلام کرد که میزان عرضه موبایل‌های هوشمندش، با رشد ۴۵ درصدی نسبت به همین بازه در سال گذشته میلادی همراه بوده است. در این بین، موسسه آماری Counterpoint Research پیشتر گفته بود که هواوی با کاهش ۲۴ درصدی عرضه نسبت به همین سه‌ماهه در سال ۲۰۱۹ مواجه شده است. از طرف دیگر شنیدیم که هواوی حالا سهمی ۱۴ درصدی از بازار موبایل دارد و همین سهم برای شیائومی به ۱۳ درصد می‌رسد.

به عبارت دیگر، کاملا محتمل است که شیائومی اکنون از نظر سهم از بازار جهانی، هواوی را پشت سر گذاشته و در این پروسه، به محبوب‌ترین برند چینی تبدیل شده باشد. آمار رشد ۴۵ درصدی، به صورت خاص بسیار تحسین‌برانگیز است، زیرا به گفته کانترپوینت، تمام ۵ بازیگر اصلی بازار موبایل به جز سامسونگ، با کاهش میزان عرضه نسبت به سال‌ قبل مواجه شده‌اند. اما حتی رشد سامسونگ هم بسیار ناچیز بود و تنها به ۲ درصد می‌رسید.

استراتژی شیائومی طی چند سال اخیر این بوده که هواوی را در اصلی‌ترین سنگرهایش (که می‌شوند اروپا، خاورمیانه و آفریقا) به چالش بکشد و در عین حال، گشتاور خود را در بازار خانگی چین و بازار بسیار رقابتی هند حفظ کند. پیشتر در اخبار خوانده بودیم که شیائومی در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۰ توانسته با عبور از هواوی، به سومین برند پرفروش موبایل در اروپا تبدیل شود. اما خود شیائومی اضافه می‌کند که در ۵۴ بازار جهان جزو ۵ تولیدکننده برتر است و در ۱۰ بازار دیگر نیز جایگاه نخست را به دست آورده است.

این شرکت چینی برای مدتی طولانی در تلاش بوده که تمام تخم‌های خود را در یک سبد نگه ندارد و به نظر می‌رسد که این رویکرد بالاخره دارد نتایجی مطلوب به همراه می‌آورد. شیائومی گزارش کرده که درآمد حاصل از بازارهای آن‌سوی آب‌ها، برای اولین بار بیشتر از نیمی از درآمد کل شرکت بوده است (یا اگر دقیق‌تر باشیم، اندکی بیشتر از ۵۵ درصد). این یعنی شیائومی حالا می‌تواند به صلاحدید خود، روی بازار خانگی یا بازارهای خارجی اتکا کند. این استراتژی پیشتر منافع فراوانی برای هواوی نیز به ارمغان آورده و تبدیل شدن این کمپانی به برترین تولیدکننده موبایل در جهان برای مدتی کوتاه، حاصل همین رویکرد بود.

شیائومی از طرف دیگر با استفاده از استراتژی‌های آزمون پس داده، شروع به همکاری با اپراتورهای مخابراتی کرده است. بعد از اعمال تحریم‌های آمریکا و منع دسترسی موبایل‌های هواوی به سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های گوگل، بسیاری از اپراتورها به دنبال پر کردن خلاء به وجود آمده بودند. شیائومی می‌گوید اکنون با ۵۰ اپراتور مخابراتی در ۵۰ کشور وارد همکاری شده که همگی بیش از «۱۰۰ زیر شبکه» را تحت پوشش دارند. از آن‌جایی که تمام این اپراتورها به دنبال جایگزین‌هایی برای موبایل‌های خانواده لایت، گوشی‌های اقتصادی سری Y و دیوایس‌های پرچمدار هواوی بوده‌اند، شیائومی بدون تردید دست به حرکتی بسیار هوشمندانه زده است.

معمای پریمیوم

موبایل‌های اقتصادی شیائومی اصلی‌ترین عامل رشد این شرکت در سالیان اخیر بوده‌اند. در لیست ۱۰ موبایل پرطرفدار جهان در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۰، سه موبایل اقتصادی شیائومی به چشم می‌خورند. اما یک چالش بزرگ برای شیائومی، بازار موبایل‌های پریمیوم است. این شرکت چینی اکنون مدتیست که در صدد آزمون و خطا در بازار پرچمدارها برآمده. اما گران‌قیمت‌ترین موبایل‌های شیائومی مانند سری می ۸ و می ۹، معمولا به عنوان پرچمدارانی مقرون به صرفه شناخته می‌شوند.

نخستین نشانه ورود شیائومی به بازار موبایل‌های حقیقتا پریمیوم، سال گذشته به دست‌مان رسید و زمانی که لی جون، مدیرعامل شیائومی گفت که باید منتظر پرچمدارانی با قیمت‌گذاری‌های بالاتر باشیم. او در جریان یک مصاحبه و با اشاره به خانواده می ۹ گفت: «من به تیم گفتم که این احتمالا آخرین باری باشد که قیمتی کمتر از ۳۰۰۰ یوان (معادل ۴۴۷ دلار) در نظر می‌گیریم. در آینده، موبایل‌های ما احتمالا گران‌قیمت‌تر باشند. نه خیلی گران، اما اندکی گران‌قیمت‌تر.»

و درست همانطور که وعده‌اش را به ما داده بودند، خانواده شیائومی می ۱۰ که اوایل سال جاری میلادی به بازار آمد واقعا گران‌قیمت‌تر بود. و باز هم همانطور که وعده داده شده بود، می ۱۰ و می ۱۰ پرو به ترتیب با قیمت ۳۹۹۹ یوان (۵۷۳ دلار) و ۴۹۹۹ یوان (۷۱۶ دلار) از راه رسیدند و «اندکی گران‌قیمت‌تر» از دیوایس‌های قبلی بودند.

شیائومی در حال حاضر با سری می 10T جایگزینی بسیار ارزان‌تر برای بهترین پرچمداران بازار ساخته است، اما اگر بخواهد در زمین سامسونگ و هواوی بازی کند و برچسب‌های قیمت این چنینی را روی موبایل‌هایش بچسباند، باید انبوهی از قابلیت‌های تازه مانند مقاومت در برابر آب و تکنولوژی بهتر نمایشگر را به موبایل‌های خود بیاورد.

این برند چینی ضمنا باید اندکی از رویکردهای تازه‌تر سامسونگ و اپل نیز درس بگیرد. گلکسی اس ۲۰ فن ادیشن و آیفون ۱۲ / آیفون ۱۲ مینی، دیوایس‌هایی هستند که به خاطر بالانس کردن قیمت‌گذاری و پرفورمنس، حسابی منحصر به فرد ظاهر شده‌اند. این‌ها برندهایی نام‌آشنا برای مصرف‌کنندگان هستند و اگر شیائومی هم بخواهد به چنین برندی تبدیل شود، باید دست به کارهایی خرق عادت بزند و چشم‌ها را از روی بهترین محصولات سامسونگ و اپل بردارد.

البته که شرایط برای شیائومی واقعا مساعد است. کانترپوینت پیشتر گزارش کرده بود که شیائومی در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۰، به جمع ۵ برند برتر بازار پریمیوم (یعنی موبایل‌های گران‌تر از ۴۰۰ دلار) راه پیدا کرده است. بعد از سه‌ماهه سوم ۲۰۱۸، این نخستین باری بود که چنین موفقیتی برای شیائومی حاصل می‌شد و احتمالا اصلی‌ترین عاملان موفقیت، دو خانواده می ۱۰ و می نوت ۱۰ باشند.

با این همه لازم به اشاره است که گرچه شیائومی طی سه‌ماهه نخست ۲۰۲۰ در رده پنجم قرار گرفت، اما سهمی تنها ۲ درصد از بازار داشت – در واقع بهترین بازیگران دنیای موبایل مانند مانند اپل، سامسونگ و هواوی، چنین سطحی از رقابت را با یکدیگر تجربه می‌کنند و مجال تنفس به رقبای تازه خود نیز نمی‌دهند. البته که کماکان سهم ۱۲ درصدی هواوی از بازار می‌تواند همان فضای تنفس بالقوه‌ای باشد که شیائومی به دنبالش می‌گردد. اگر صادق باشیم، اصلا برایمان جای تعجب نخواهد داشت اگر متوجه شویم شیائومی همین حالا بخش اعظمی از آن سهم از بازار را مال خود کرده است.

در سال ۲۰۲۱ چه می‌شود؟

پاندمی کووید-۱۹ و عدم قطعیت اقتصادی ناشی از آن، همراه با دردسرهای به وجود آمده برای هواوی، قطعا می‌تواند شرایطی ایده‌آل برای دیگر برندهای تولیدکننده اسمارت‌فون رقم بزند. شیائومی یکی از همین برندهاست که اکنون در زمان و مکان درست برای استفاده حداکثری از این شرایط به سر می‌برد. اما تبدیل شدن به یکی از برترین تولیدکنندگان، نیازمند رویکردهایی گسترده‌تر نسبت به ساخت موبایل‌های صرفا ارزان‌قیمت است. شیائومی اگر امیدوار به رقابت مستقیم با اپل و سامسونگ در بالاترین سطح باشد، باید تغییراتی اساسی در موبایل‌های پرچمدار خود به وجود آورد.

آیا شیائومی می‌تواند به هواوی بعدی تبدیل شده و در سال ۲۰۲۱ در رده دوم برترین تولیدکنندگان موبایل قرار بگیرد؟ این بزرگ‌ترین سوال است و بسیاری از ابعاد ماجرا بستگی به این دارد که دولت بایدن چه سیاستی در قبال هواوی در پیش می‌گیرد. اگر بایدن تحریم‌ها را بردارد، بازگشت سرویس‌های گوگل بردی بزرگ برای هواوی خواهد بود، اما این شرکت در هر صورت مسیری طولانی برای جلب دوباره اعتماد مصرف‌کنندگان در پیش خواهد داشت.

افزون بر رقابت با غول‌هایی مانند سامسونگ و هواوی، شیائومی باید در سال ۲۰۲۱ به مواجهه با امثال اوپو، ریلمی و ویوو نیز بپردازد. در واقع هر سه برند، بازیگرانی تازه در بازار حیاتی اروپا هستند. ریلمی که تمرکزی مضاعف روی موبایل‌های اقتصادی دارد، به صورت خاص می‌تواند بزرگ‌ترین تهدید برای سهم شیائومی از بازار جهانی باشد. ریلمی ضمنا در هند نیز بسیار فعال بوده که یکی از اصلی‌ترین بازارهای شیائومی به حساب می‌آید و به شکلی تهاجمی، فعالیت‌هایش را در اروپا نیز گسترش داده.

طی سال‌های اخیر، شیائومی سرمایه‌گذاری را روی تحقیق و توسعه افزایش داده و اخیرا متوجه شدیم که در سال ۲۰۱۹، بالغ بر ۷.۵ میلیارد یوان (معادل ۱.۱۴ میلیارد دلار) صرف تحقیق و توسعه کرده و این رقم، ۲۹.۷ درصد نسبت به سال ۲۰۱۸ افزایش داشته است. شیائومی اکنون پیش‌بینی کرده که تا پایان سال ۲۰۲۰، بالغ بر ۱۰ میلیارد یوان (۱.۵ میلیارد دلار) به دست تیم تحقیق و توسعه خود برساند. و این ارقام در برابر هزینه‌های تحقیق و توسعه هواوی (که در سال ۲۰۱۹ معادل ۱۵ میلیارد دلار بود) آنقدرها به چشم نمی‌آیند.

در هر صورت اما انتظار می‌رود شیائومی در سال ۲۰۲۱، موبایل‌هایی با تکنولوژی شارژ سریع‌تر، دوربین‌های سلفی زیر نمایشگر و تکنولوژی وایرلس UWB به دست مشتریان برساند. آیا این تکنولوژی‌های جدید و قیمت‌گذاری رقابتی برای تبدیل شدن به دومین تولیدکننده برتر موبایل‌های هوشمند در سال ۲۰۲۱ کافی خواهند بود؟ زمان مشخص خواهد کرد.