حضور دوباره حمید سمندریان در کلاس‌های تئاتر
حمید سمندریان به تئاتر ایران باز می‌گردد و دیگر بار دانشجویان و هنرجویان می‌توانند درکلاس‌های درس او حضور پیدا کنند؛ این جمله به هیچ عنوان تخیلی یا برآمده از یک آرزوی محال نیست.
به گزارش کیوسک تایمز و به نقل از ایسنا، افسانه ماهیان یکی از شاگردان این استاد تئاتر که مجوز نشر و نگهداری تمام آثار او را دارد، در سالروز تولد این هنرمند و استاد تئاتر ایران از حضور دوباره او در زمینه آموزش تئاتر سخن می‌گوید.
تولد حمید سمندریان در شناسنامه روز ۹ اردیبهشت است ولی دوستداران و شاگردان او همیشه روز ۱۱ اردیبهشت ماه به انگیزه روز معلم برای استاد خود جشن می‌گرفتند تا این جشن هم به مناسبت زادروز این هنرمند باشد و هم برای قدردانی از مقام معلمی او.
هشت سالی از سفر بی‌بازگشت سمندریان می‌گذرد و افسانه ماهیان یکی از شاگردان او،در گفتگو با ایسنا این مژده را می‌دهد که استاد سمندریان حضوری دوباره در تئاتر ایران خواهد داشت و نسل جدید و دیگر نسل‌های آینده می‌توانند در کلاس‌های آموزشی او حضور داشته باشند.
ماهیان در این گفتگو توضیح می‌دهد که تصمیم دارد فیلم کلاس‌های آموزشی سمندریان را همراه با ۸۰ گفتگوی ضبط شده از او در فضایی مناسب منتشر کند تا حیات این هنرمند بویژه در عرصه آموزش که همیشه مورد توجه و علاقه‌اش بوده است، ادامه پیدا کند.
او می‌گوید: از کلاس‌های آموزشی ایشان آرشیو تصویری کاملی دارم. ضمن اینکه بیش از ۸۰ گفتگوی ضبط شده از ایشان نزد من است. به طوری که با همه اینها می‌توان واحد درسی حمید سمندریان را در دانشگاه تعریف کرد. مدت‌هاست درباره چگونگی توزیع فیلم کلاس‌های آموزشی استاد سمندریان فکر می‌کنم و این روزها یکی از مهم‌ترین هدف‌های من این است که این فیلم‌های ضبط شده را به بهترین شکلی منتشر و توزیع کنم زیرا این مهم‌ترین میراثی است که از استاد باقی مانده و آنچه ما و نسل‌های پس از ما را به ایشان وصل می‌کند، همین میراث ارزشمند آموزشی است.
این کارگردان تئاتر که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سمندریان را در بروز بودن او می‌داند، ادامه می‌دهد: ایشان در تئاتر به هفت نسل آموزش داده؛ از استاد انتظامی و کشاورز تا هنرجویان و دانشجویان اوایل دهه هشتاد و آموزه‌های او همچنان تازه و اثرگذار است و می‌تواند راهگشای هنرجویان و دانشجویان نسل‌های بعدی باشد.
ماهیان درباره چگونگی توزیع و انتشار این فیلم‌های آموزشی ادامه می‌دهد: هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌ام. راه‌های مختلفی وجود دارد ولی قدر مسلم اینکه می‌خواهم این فیلم‌ها به بهترین شکلی عرضه شود و بزودی در این زمینه تصمیم‌گیری می‌کنم. در حال حاضر این فیلم‌ها جمع‌آوری، تنظیم و آماده شده ولی باید در شرایط درستی منتشر شود.
این بازیگر تئاتر یادآوری می‌کند: شاید بسیاری از شاگردان استاد سمندریان بتوانند دیدگاه‌های ایشان را درباره موضوعات مختلف به دانشجویان نسل‌های بعدی منتقل کنند ولی شنیدن بی‌واسطه صدای ایشان با مثال‌ها و تحلیل‌هایی که دارد، قطعا تاثیرگذاری‌اش صد چندان خواهد بود و معتقدم در این زمینه شاگردان‌شان نمی‌توانند حق مطلب را ادا کنند.
ماهیان با به یاد آوردن دوره دانشجویی خود اضافه می‌کند: دوره ما مثل امروز فیلم و تصویر از تئاتر براحتی در دسترس نبود. گاهی که استادان فیلم ویدیویی از یکی از هنرمندان بنام جهان را به کلاس می‌آوردند، برایمان غنیمتی ارزشمند بود. امروزه مطالب آموزشی زیادی در کلاس‌های آنلاین ارایه می‌شود ولی شکل درست آموزش بازیگری و کارگردانی تئاتر در رو در رو بودن آن است اما در مورد استادانی مانند حمید سمندریان یا دیگر استادان تاثیرگذار ما، وجود این فیلم‌های آموزشی گنجینه گرانبهاست.
او تاکید می‌کند: این موضوع نه تنها در مورد استاد سمندریان که درباره دیگر هنرمندان مهم تئاتر ما همچون استاد بهرام بیضایی، دکتر علی رفیعی و … نیز کامل صدق می‌کند و ما باید آموزه‌های آنان را گردآوری و به نسل‌های بعدی منتقل کنیم.
ماهیان اضافه می‌کند: خوشبختانه اولین گام‌ها را برای گردآوری آثار استاد در دوره حیات و زیر نظر خودشان برداشتم. ایشان با آن سادگی همیشگی خود می‌گفتند حرف‌های من چه اهمیتی دارد و هرگز خود را جدی نمی‌گرفتند ولی خوشحالم با اصراری که کردم، حالا بخش مهمی از آثار استاد را در اختیار داریم و از دست نداده‌ایم.
بازیگر نمایش‌های «خرده جنایت‌های زناشوهری» و «زمین مقدس» ادامه می‌دهد: در زمان حیات استاد مجوز چاپ و نگهداری تمام آثارشان اعم از دست نوشته‌ها، ترجمه‌ها، عکس، بنیاد، موزه و … را به صورت قانونی از خودشان گرفتم و تمام ترجمه‌هایی که از ایشان منتشر شده، با نظر مستقیم خودشان ویرایش شده است.
او در ادامه از انتشار بخش دیگری از آثار نوشتاری سمندریان خبر و توضیح می‌دهد: خوشبختانه هر سال یکی از کتاب‌های ایشان از سوی نشر قطره منتشر می‌شود. در زمان خودشان ۱۰ ترجمه ایشان چاپ شد و حالا به ۱۶ رسیده است. امسال هم نمایشنامه «فیزیکدان‌ها» نوشته دورنمات منتشر خواهد شد. البته این آثار در انتشار هر ساله بار دیگر ویرایش و طرح جلدشان هم تازه می‌شود.
کارگردان نمایش‌های «کوکوی کبوتران حرم» و «هم‌هوایی» از انتشار کتابی تئوریک درباره دیدگاه سمندریان درباره موضوعات گوناگون تئاتری هم خبر می‌دهد و می‌گوید: بعد از انتشار کتاب « این صحنه خانه من است» که به نوعی زندگی‌نامه استاد است، تصمیم دارم جلد دوم این کتاب را شامل مجموعه تئوری‌های استاد درباره تئاتر روز دنیا با تمرکز بر آثار نویسندگانی مانند برشت، دورنمات، ماکس فریش و … منتشر کنم که درواقع یک کتاب مرجع تئوریک خواهد بود.
ماهیان خاطرنشان می‌کند: هرچند در دنیا مرسوم است که اشیاء، لباس‌ها و وسایل چهره‌های مهم در قالب موزه نگهداری می‌شود و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد که کاری ارزشمند هم هست ولی برای من نگهداری آثار استاد سمندریان در قالب اندیشه‌ها و آموزه‌های تئاتری ایشان بسیار مهم‌تر از گردآوری وسایل شخصی اوست و به این شیوه است که زندگی تئاتری او ادامه پیدا می‌کند و به نسل‌های بعدی هم می‌رسد.